Một "cò" hướng dẫn người dân cách thức cấp lại hộ chiếu do bị mất tại quán trà đá.

Ngang nhiên hoạt động

Trong vai công dân đi làm hộ chiếu, trưa 3-8, chúng tôi tìm đến bộ phận cấp hộ chiếu của Công an tỉnh tại khu Q5, đường Hoàng Văn Thụ (TP Bắc Giang). Vừa dừng xe trước một quán nước đối diện trụ sở nơi cấp hộ chiếu, chúng tôi đã nghe thấy tiếng một phụ nữ gọi với ra: “Làm gì đấy em? Làm hộ chiếu thì vào đây chị hướng dẫn, làm giúp cho”.

Trên chiếc bàn gỗ người phụ nữ kia ngồi có cả tập giấy tờ về kê khai xin cấp, đổi, trình báo mất hộ chiếu. Người phụ nữ (tên P) đon đả: “Em làm mới hay cấp lại? Hộ chiếu mất trong nước hay nước ngoài? Chi phí làm là 700 nghìn đồng đối với trường hợp đúng thời gian quy định, nếu lấy ngay trong 2-3 ngày thì giá từ 2 triệu đồng trở lên, chị sẽ lo từ A đến Z. Em chỉ việc đưa chứng minh nhân dân (CMND) và vào chụp ảnh là được. Em muốn làm nhanh hay chậm?”. Cũng theo người này, nếu qua chị ta thì dù CMND có bị bong tróc cũng không sao, chỉ cần rõ số, tên tuổi, ngày tháng năm sinh là được. Với những người làm mất hộ chiếu nếu tự làm sẽ phải xin xác nhận của địa phương nơi cư trú nhưng qua “cò” sẽ không cần xác nhận. Quan sát tại khu vực này, tôi thấy nhiều người cũng đang ngồi với các “cò” để kê khai thông tin.

Trao đổi với một số người đang làm việc với "cò" nhận thấy, phần lớn họ xin cấp hộ chiếu là để xuất khẩu lao động. Số còn lại làm để đi du lịch hoặc công tác nước ngoài. Nhiều người cho hay, họ tìm đến "cò" vì tâm lý sợ bị hỏi han nhiều và cũng ngại đi lại. Do đó, thay vì chỉ mất 200 nghìn đồng theo quy định, họ sẵn sàng bỏ chi phí gấp nhiều lần cho “cò” để có thể nhanh chóng hoàn tất hồ sơ làm hộ chiếu. Ví như anh Hoàng Lý S ở khu Dốc Đồn, thị trấn Chũ (Lục Ngạn). Cách đây ít hôm, cũng tại khu vực quán nước trên, anh S được một “cò” tiếp đón và nhận làm hộ chiếu cho với giá 1 triệu đồng và hẹn 10 ngày sau sẽ trả “hàng”.

Nguyên nhân khiến anh S chấp nhận bỏ ra khoản tiền cao gấp 5 lần so với quy định của nhà nước là do CMND bị bong tróc, anh tự dán lại nên không hợp lệ. Thế nhưng khi được “cò” dẫn vào thì hồ sơ của anh được tiếp nhận và có giấy hẹn ngay sau đó. Tìm hiểu được biết, người làm hộ chiếu nộp tiền trực tiếp cho “cò” và hồ sơ nộp cho cán bộ mà “cò” chỉ định sẽ được nhận giấy hẹn mà không phải nộp phí tại bộ phận tiếp nhận hồ sơ.

Xác minh và xử lý vi phạm

Hiện việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kê khai hồ sơ, giấy tờ đã được áp dụng nên người dân có thể khai tại nhà và chỉ việc đến bộ phận quản lý xuất nhập cảnh nộp. Thời gian để nhận hộ chiếu cấp mới cho công dân sau khi tiếp nhận thủ tục là từ 8-12 ngày". Đại tá Trần Đình Hồng, Phó Giám đốc Công an tỉnh

Theo quy định, thời gian cấp hộ chiếu và hẹn trả cho công dân là 8 ngày làm việc. Tuy nhiên, nhiều trường hợp dù có giấy hẹn nhưng phải làm lại nhiều lần, bổ sung hồ sơ mà vẫn không được cấp hộ chiếu. 

Mất 4 lần hẹn đến cơ quan chức năng mới lấy được hộ chiếu, anh Nguyễn Văn H ở tổ dân phố Huyền Quang, phường Hoàng Văn Thụ (TP Bắc Giang) nói: "Mỗi lần đến thời điểm hẹn lấy hộ chiếu, cán bộ tại Đội Quản lý xuất nhập cảnh (Công an tỉnh) đều nói rằng đơn của tôi viết chưa đúng và yêu cầu làm lại. Nếu không đạt thì cán bộ cần hướng dẫn cho người dân khai thông tin sao cho đúng, đủ và hợp lệ thay vì chấp thuận nhận hồ sơ, trao giấy hẹn rồi sau đó lại yêu cầu làm lại. Tôi đã phải làm lại đơn xin cấp hộ chiếu ba lần, lần nào cũng như nhau khiến tôi mất nhiều thời gian đi lại và ảnh hưởng đến công việc của cá nhân”. Cũng theo anh H, người bạn làm cùng anh thông qua “cò” thì chỉ một lần là xong, không phải mất nhiều công sức như anh.

Thời gian qua, lực lượng công an đã niêm yết các loại giấy tờ, thủ tục cần thiết để cấp hộ chiếu ngay tại trụ sở tiếp công dân và nhiều lần dẹp bỏ các “cò” nhưng vẫn chưa ngăn chặn được triệt để. Một nguyên nhân khiến việc xử lý gặp trở ngại do chế tài xử phạt đối với hành vi này chưa được quy định cụ thể trong luật. Bên cạnh đó, nhiều người dân không nắm rõ thủ tục hành chính nên tin theo các thông tin bất lợi mà đối tượng làm hộ chiếu dịch vụ đưa ra rồi ủy thác luôn cho "cò" làm.

Về việc “cò” hộ chiếu lộng hành, Đại tá Trần Đình Hồng, Phó Giám đốc Công an tỉnh cho biết: "Chúng tôi đang chỉ đạo xác minh các trường hợp cá nhân đứng ra nhận làm dịch vụ hộ chiếu trái quy định để trục lợi. Còn việc cán bộ đơn vị không nhận hồ sơ của công dân mà thông qua “cò” lại chấp thuận thì chúng tôi sẽ làm rõ. Nếu có hành vi như trên sẽ tiến hành xử lý nghiêm đối với cán bộ vi phạm. 

Về phía người dân nên trực tiếp đến bộ phận tiếp nhận của nhà nước để làm thủ tục, không nên tin vào thông tin thiếu chính xác vì như thế có thể bị lừa đảo, tiền mất mà giấy tờ cũng không được giải quyết. Đối với những trường hợp cán bộ cố tình nhũng nhiễu, gây bất lợi, cơ quan công an đề nghị người dân sớm phản ánh để đơn vị xác minh, kịp thời xử lý vi phạm".

Minh An