Anh Ong Thế Dũng (bên trái) giới thiệu mô hình nuôi cấy đông trùng hạ thảo.

Quyết chí, ắt làm nên

Theo giới thiệu của Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN), chúng tôi về thôn Đại Đồng, xã Đông Hưng (Lục Nam) tìm hiểu mô hình nuôi cấy đông trùng hạ thảo của Ong Thế Dũng (SN 1994). Giữa không gian yên bình, bạt ngàn cây cỏ, bước vào phòng thí nghiệm rộng khoảng 30m2, ai cũng ngỡ ngàng bởi công nghệ đầu tư nuôi cấy rất hiện đại. Hàng trăm lọ nuôi đông trùng hạ thảo xếp thẳng tắp trên những giàn inox đang chờ thu hoạch. Tủ thí nghiệm, đèn diệt khuẩn, hệ thống máy điều hòa, tủ lạnh, bình đựng nguyên liệu nuôi cấy… được bố trí khoa học, ngăn nắp.

Ong Thế Dũng chia sẻ: Hồi còn là sinh viên Trường Đại học Công nghiệp Hà Nội, một lần thăm người bác họ bị bệnh có sử dụng đông trùng hạ thảo, sức khỏe mau hồi phục, anh đã có ý tưởng lập nghiệp từ biệt dược quý này. Đây là loại đông dược, bản chất là dạng ký sinh của loài nấm Ophiocordyceps sinensis - loài sinh vật duy nhất trên thế giới được cấu thành kết hợp giữa động vật và thực vật. Đông trùng hạ thảo có nhiều công dụng như: Hỗ trợ, điều trị ung thư, các bệnh liên quan đến tim, gan, thận, phổi; kiểm soát tiểu đường... Cuối năm 2017 Dũng bắt tay thực hiện mô hình nhưng do chưa có kinh nghiệm, gần 7 nghìn lọ đông trùng hạ thảo nhiễm khuẩn bị thối, phải bỏ đi, thiệt hại hơn 400 triệu đồng. Không chịu thất bại, anh vừa làm vừa rút kinh nghiệm và thành công.

Nuôi cấy đông trùng hạ thảo rất công phu, dụng cụ thí nghiệm hấp trong nồi hơi điện đạt mức 120 độ C để tiệt trùng trước khi thao tác kỹ thuật. Việc cấy giống, ươm sợi; điều chỉnh nhiệt độ, ánh sáng, bảo quản phải thực hiện chính xác tuyệt đối. Phòng nuôi cấy kín gió, tráng men để dễ dàng vệ sinh, khử trùng, độ ẩm duy trì mức từ 75-80%. Mỗi lọ nuôi từ 60-75 ngày là hoàn thiện để sử dụng (khoảng 35 gram/lọ). Đông trùng hạ thảo sau khi sấy khô có giá khoảng 5 triệu đồng/lạng.

Điểm khác biệt của mô hình là nuôi trên giá thể nhộng tằm thay vì sử dụng gạo lứt. Gần đây, anh Dũng đã xuất bán sản phẩm ra thị trường, thu lãi hàng trăm triệu đồng. Theo ông Chu Hồng Văn, Phó Chủ tịch Hội Nông dân huyện Lục Nam, đây là mô hình mới, nếu được ngành chức năng quan tâm nghiên cứu, đánh giá một cách khoa học sẽ mở ra triển vọng phát triển kinh tế từ loại dược liệu cho bà con miền núi.

Thời gian qua, ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao đã thu hút sự quan tâm của nhiều “nhà khoa học trẻ nghiệp dư” trên địa bàn với nhiều mô hình, ý tưởng sáng tạo như: Nuôi cấy ngọc trai nước ngọt của Trương Đình Tùng, xã Đông Phú (Lục Nam); trồng rau mầm sạch của Nguyễn Văn Tiến, phường Xương Giang (TP Bắc Giang); sản xuất trà dược liệu của Ngô Văn Văn, xã Liên Sơn (Tân Yên)...

Tạo động lực

Không chỉ ở nông thôn, nhiều người đang công tác, học tập tại các trường đại học, cao đẳng cũng đóng góp những sáng kiến, đề tài, dự án khoa học mới theo hướng tiếp cận công nghệ 4.0. Dự án “Hệ thống nông nghiệp thông minh trong sản xuất măng tây tại Bắc Giang” của Nguyễn Tuấn Khôi (Trường Đại học Nông Lâm Bắc Giang) là ví dụ.

Tác giả xây dựng quy trình sản xuất măng tây và một số loại rau có áp dụng công nghệ hiện đại với các hệ thống như: Tưới thông minh, phân tích dữ liệu (PH, EC, NO3-…) qua các thiết bị cảm biến, cơ sở dữ liệu điện toán đám mây về cây trồng, trí tuệ nhân tạo IOT, quét QR code… Khi áp dụng, việc cung cấp phân bón, nước, thuốc bảo vệ thực vật cho cây trồng chính xác, đúng vị trí, thời điểm, chất lượng sản phẩm nâng lên.

Được biết, nhiều mô hình ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao của các bạn trẻ được chính quyền, ngành chức năng, doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh quan tâm, hỗ trợ về kinh phí đào tạo, chuyển giao, nhân rộng mang lại giá trị kinh tế cao, góp phần tạo việc làm cho lao động địa phương, thúc đẩy KT-XH phát triển. 

Ông Nguyễn Đức Kiên, Giám đốc Sở KH&CN cho biết: Bắc Giang có tiềm năng về nông nghiệp nên ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao luôn là lĩnh vực được quan tâm theo Nghị quyết 130 ngày 16-8-2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy. Tuy nhiên, để những đề tài, dự án ứng dụng mang lại hiệu quả, rất cần có sự tham gia của doanh nghiệp. Thời gian tới, Sở tiếp tục phối hợp với đơn vị liên quan đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền nhằm thu hút nhiều hơn nữa các nhà khoa học, nhất là giới trẻ tham gia, đóng góp những ý tưởng, dự án mới, sáng tạo, có tính khả thi, tạo đột phá trong phát triển nông nghiệp công nghệ cao.

Công Doanh