Mỹ không vội vàng trong vấn đề Triều Tiên?

Trước cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên tại Hà Nội, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần nói rằng ông “không vội vàng” phi hạt nhân hóa Triều Tiên, nhưng ông hài lòng nếu Triều Tiên không thử vũ khí. Tại sao Tổng thống Mỹ lại có tuyên bố trên. 

Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un (thứ 2, phải) và Tổng thống Mỹ Donald Trump (thứ 3, trái) tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều lần hai ở Hà Nội ngày 28-2-2019. Nguồn: TTXVN

Giới phân tích cho rằng cố vấn an ninh quốc gia Mỹ John Bolton đề nghị Tổng thống Donald Trump áp dụng “mô hình Libya trước đây” tức là kêu gọi Triều Tiên từ bỏ chương trình hạt nhân trước khi có thể nhận được bất kỳ nhượng bộ nào. 

Gợi ý của ông John Bolton bị phía Triều Tiên phản đối kịch liệt và điều thú vị là Tổng thống Donald Trump không mặn mà với ý tưởng này và ông nghiêng theo mô hình của đặc phái viên Mỹ về Triều Tiên Stephen Biegun nêu ra, đó là: Phi hạt nhân hóa theo từng giai đoạn là biện pháp hợp lý và đúng đắn hơn. Đặc phái viên Stephen Biegun đã đúng khi phía Triều Tiên có thể đồng ý gỡ bỏ các cơ sở hạt nhân ở Yongbyon.

Nói về quan điểm “không vội vàng” của Tổng thống Donald Trump, người sáng lập trang web 38 độ Bắc của Mỹ chuyên phân tích về tình hình Triều Tiên, ông Joel Wit cho rằng phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên là một quá trình dài, ông Joel Wit nói: “Các nhà đàm phán của Mỹ và Triều Tiên sẽ phải đưa vào thỏa thuận (trong tương lai) rất nhiều vấn đề chi tiết, chẳng hạn như cách tháo gỡ các cơ sở hạt nhân, ai tháo gỡ, ai trả tiền cho việc đó, cần nhớ rằng việc này không miễn phí và rất tốn kém”. Ông Joel Wit cho rằng cần khuyến khích hai miền Triều Tiên làm việc này.

Tuy Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần hai không có tuyên bố chung nhưng việc Mỹ - Triều Tiên đặt văn phòng đại diện tại mỗi nước được giới phân tích đặc biệt quan tâm. Người sáng lập trang web 38 độ Bắc cho rằng: “Việc thành lập các văn phòng liên lạc có ý nghĩa đặc biệt bởi điều đó sẽ giúp cho quá trình phi hạt nhân hóa và có nghĩa là Mỹ công nhận Triều Tiên là một quốc gia. Đối với Triều Tiên điều này rất có ý nghĩa và chắc chắn nó sẽ mang lại những tác động tích cực”.

Những tính toán của Mỹ - Triều Tiên trước hội nghị

Tháng 6-2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un gặp nhau lần đầu tại Singapore. 8 tháng sau cuộc gặp lần thứ nhất, Mỹ - Triều có cuộc gặp thứ hai, trước cuộc gặp lần này hai bên đều có những tính toán của riêng mình.

Với Mỹ, Mỹ muốn gì tại hội nghị này? Phi hạt nhân hóa trên bán đảo Triều Tiên là mục tiêu rất quan trọng đối với Mỹ. Mỹ đang tìm cách để đạt được có nghĩa là loại bỏ hoàn toàn chương trình vũ khí hủy diệt hàng loạt tại Triều Tiên và việc sản xuất các loại vũ khí đó cũng như tên lửa đạn đạo xuyên lục địa có thể mang theo chúng. 

Mỹ sẽ tìm cách để thiết lập một thỏa thuận chung với Triều Tiên về cách thức phi hạt nhân hóa và hy vọng thiết lập một lộ trình cho các cuộc đàm phán về phi hạt nhân hóa sau hội nghị thượng đỉnh lần này.

Triều Tiên muốn gì tại hội nghị? Triều Tiên đã công khai kêu gọi chấm dứt các lệnh trừng phạt kinh tế do Mỹ và Liên Hợp quốc áp đặt, mong muốn có một thỏa thuận hòa bình với Mỹ để bình thường hóa quan hệ và chấm dứt tình trạng chiến tranh vẫn tồn tại kể từ cuộc chiến tranh Triều Tiên (năm 1950-1953) kết thúc với một thỏa thuận đình chiến chứ không phải một hiệp ước hòa bình. 

Phía Triều Tiên “sẵn sàng mở cửa trở lại Khu công nghiệp Kaesong và các tuyến du lịch đến núi Kumgang mà không cần đến bất kể điều kiện tiên quyết hay thỏa thuận nào”. Hai dự án trên đòi hỏi Mỹ và Liên Hợp quốc phải dỡ bỏ phần nào lệnh trừng phạt để nối lại hoạt động. Nhà lãnh đạo Triều Tiên cho biết, Triều Tiên đang tìm kiếm “những hành động thiết thực tương ứng từ phía Mỹ” cho “các biện pháp thực tế khác nhau”. Điều này cho thấy Triều Tiên đã sẵn sàng cho việc phi hạt nhân hóa hoàn toàn trên bán đảo Triều Tiên.

Bất đồng về lệnh trừng phạt

Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên lần hai kết thúc sớm hơn dự kiến và không có thỏa thuận nào được ký. Lý do chính là hai bên vẫn bất đồng về lệnh trừng phạt. 

Ngay sau cuộc họp, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tổ chức họp báo. Tổng thống Mỹ mở đầu họp báo bằng việc cảm ơn Chính phủ Việt Nam đã tổ chức chu đáo cho Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều. 

Nói về cuộc gặp thượng đỉnh, Tổng thống Donald Trump cho rằng ông đã có một ngày làm việc “hiệu quả” với ông Kim Jong-un, ông nói “bất đồng về lệnh trừng phạt khiến thượng đỉnh Mỹ - Triều không đạt được thỏa thuận”, và “về cơ bản, họ muốn các lệnh trừng phạt được gỡ bỏ hoàn toàn, nhưng chúng tôi không thể làm điều đó. Đôi lúc bạn phải rời đi”. Tổng thống Donald Trump cho biết Triều Tiên muốn dỡ bỏ lệnh trừng phạt trước khi tháo dỡ cơ sở hạt nhân Yongbyon.

Cựu quan chức ngoại giao Mỹ về vấn đề Triều Tiên Joseph Yun cho rằng Hội nghị Thượng đỉnh lần hai Mỹ - Triều Tiên kết thúc đột ngột vì “thiếu sự chuẩn bị”, ông Joseph Yun nói: “Tôi đã từng tham dự nhiều hội nghị thượng đỉnh, thường các hội nghị này đòi hỏi rất nhiều nỗ lực làm việc ở nhiều cấp và thực tế là một thỏa thuận đạt được chính là thành quả đã hoạch định sẵn. Lần này chúng ta thấy rất ít sự chuẩn bị và tôi đã lo lắng về điều đó”.

Về phía Triều Tiên, nửa đêm ngày 28-2 đã có cuộc họp báo do Bộ trưởng Ngoại giao Ri Yong Ho chủ trì để tranh luận lại với tuyên bố của Tổng thống Mỹ tại cuộc họp báo trước đó: “Điều chúng tôi đề nghị là dỡ bỏ một phần các biện pháp trừng phạt, chứ không phải toàn bộ” và “cụ thể, trong tổng số 11 biện pháp trừng phạt, chúng tôi yêu cầu dỡ bỏ 5 biện pháp trừng phạt được áp đặt trong khoảng thời gian từ 2016-2017 vốn ảnh hưởng đến cuộc sống và kinh tế của người dân”.

Giới phân tích cho rằng không có thỏa thuận tốt hơn là một thỏa thuận tồi và thách thức vũ khí hạt nhân của Triều Tiên là có thật, đạt được một thỏa thuận mà hầu như không giúp loại bỏ mối đe dọa đó sẽ tệ hơn nhiều so với việc không đạt được thỏa thuận hoặc đạt được một thỏa thuận không hoàn thiện.

Như vậy giải quyết vấn đề phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên không thể thông qua một, hai hội nghị thượng đỉnh mà giải quyết được, bởi đây là vấn đề quá phức tạp đòi hỏi nhiều thời gian cũng như sự hiểu biết lẫn nhau. Tuy Hội nghị chưa thành công nhưng hai bên Mỹ - Triều Tiên đã hiểu nhau hơn và đây là tiền đề quan trọng cho các cuộc đàm phán tiếp theo về vấn đề hạt nhân Triều Tiên.

Bắc Hà

Giới học giả Nga đánh giá về kết quả hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Triều Tiên

Ngay sau khi hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên tại Hà Nội kết thúc, Giáo sư Georgi Toloraya, Giám đốc Trung tâm Chiến lược Nga (Viện Kinh tế thuộc Viện Hàn lâm Khoa học LB Nga) bày tỏ sự bất ngờ khi hội nghị kết thúc mà không ra được tuyên bố chung.

 

Giới phân tích nói gì về Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2 không đạt thỏa thuận?

Giới phân tích đã đưa ra một số nhận định về việc Thượng đỉnh Mỹ-Triều lần 2 không đạt được thỏa thuận.

 

Tổng thống D.Trump sẽ điện đàm với Tổng thống Hàn Quốc về kết quả cuộc gặp thượng đỉnh sớm nhất có thể

Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ có cuộc điện đàm với Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in vào tối 28-2 sau khi kết thúc cuộc gặp thượng đỉnh lần thứ hai với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Hà Nội.