Anh không còn thời gian để hoàn thành bài viết cho tòa soạn nơi mình công tác khi ngày 20 tháng 11 đã cận kề. Là phóng viên đã từng viết rất nhiều về chủ đề thầy cô giáo nhưng chưa khi nào Lâm lại rơi vào tâm trạng vừa ngưỡng mộ, vừa thương xót khi quyết định viết về một cô giáo mù.

- Đêm nay bão nên mưa lớn quá, chú chờ mưa tạnh rồi hẵng về. Tiếng Liễu khe khẽ vang lên trong đêm vắng.

- Chắc phải vậy. Mưa lớn quá - Lâm trả lời.

Minh họa: Đinh Hương

Liễu lò dò từng bước chậm rãi đến bên chiếc bàn nhỏ cuối phòng thuần thục pha một bình trà mời Lâm. Lúc này Lâm mới có dịp nhìn cô, nhất là đôi mắt sáng tinh khôi thỉnh thoảng cứ chớp liên tục làm khuôn mặt cô càng thêm duyên dáng đến lạ thường. Lâm cố nén tiếng thở dài chua xót. Đôi mắt ấy vĩnh viễn không còn thấy ánh sáng của cuộc đời, cũng có nghĩa là khép lại bao nhiêu ước mơ của một cô gái đang độ xuân thì, một cô giáo trẻ vùng sâu đang ấp ủ bao nhiêu hoài bão.

- Chú đừng sợ con buồn, con đã quen như vậy rồi. Chú đang nhìn con phải không? Con đang tưởng tượng chú rất hiền, ít nói và… Liễu bật cười.

- Để con kể chuyện của con cho chú nghe nhá? Liễu đề nghị.

- Sẵn sàng nhưng không được khóc đó nghe. Lâm pha trò.

Câu chuyện cứ đều đều trôi trong đêm mưa bão. Thỉnh thoảng sấm chớp phát ra những tiếng kêu răng rắc kèm với những tiếng nổ đì đùng. Ly trà nóng đã nguội dần. Lâm bị cuốn hút vào câu chuyện buồn của Liễu.

Liễu sinh ra ở một vùng quê nghèo đầy khốn khó. Từ tấm bé Liễu luôn mơ ước trở thành cô giáo đứng trên bục giảng để đem kiến thức đến với học sinh nghèo quê cô như một sự trả ơn nơi chôn nhau cắt rốn. Cái ngày đỗ vào Trường Cao đẳng Sư phạm, cô bé Nguyễn Thị Thúy Liễu đã khóc thật nhiều vì hạnh phúc đúng với tâm nguyện của mình.

Ngày ấy…

Cái làng quê nhỏ xôn xao với cái tin con Liễu đậu vào Trường Cao đẳng Sư phạm. Không xôn xao sao được khi học trò nghèo này tối ngày phải phụ giúp cha mẹ kiếm ăn bằng mọi cách, giỏi lắm chỉ học đến lớp bảy, lớp tám là nghỉ học, nói chi đến đậu tú tài, đậu cao đẳng.

Những ngày ở ký túc xá dù rất nhớ gia đình nhưng Liễu cố nén lòng ở lại để khỏi phải tốn kém tiền xe. Khi gian phòng vắng tanh vì bạn bè đã về quê hay đi vui chơi, mua sắm, Liễu lại ngồi khóc một mình trong tủi hờn con gái.

Hạnh phúc tưởng đã đến với cô gái nghèo khi xuất hiện một người bạn học hết lòng chăm sóc yêu thương.

- Ra trường đi dạy vài năm, hai đứa mình làm đám cưới nghe. Phong - bạn trai Liễu bao giờ cũng động viên như vậy.

- Lỡ bố mẹ anh không chịu em rồi sao?

- Nói bậy? Bố mẹ anh thương anh nhất nhà đó. Mà em quá dễ thương lại hiền lành ai mà không mến.

- Này. Rồi lỡ em bị bệnh gì đó bất ngờ không giống người ta. Anh có còn thương em không?

- Sao em nói vậy? Dù có chuyện gì thì anh vẫn sẽ thương em suốt đời. Giọng Phong chắc nịch.

Những lúc ấy Liễu nghe lòng ấm áp, hạnh phúc và thương Phong đến lạ lùng.

Ra trường cả hai được phân công về công tác tại một trường trung học cơ sở. Liễu giảng dạy môn Anh văn. Hằng ngày vượt gần chục cây số đường làng, cô hăm hở đến với học trò của mình với bao niềm vui, niềm ước mơ cháy bỏng. Nhìn lũ học trò nghèo chân đất đến trường trong những bộ quần áo bạc thếch vàng úa lấm lem sình đất, cô cố nén lòng để không bật lên tiếng khóc vì xúc động dâng trào.

Vùng quê ấy nghèo và đầy nắng gió vẫn chưa hàn gắn hết vết thương chiến tranh hằng mấy mươi năm qua. Lũ học trò vẫn cứ quanh quẩn lo toan cái ăn cái mặc đã lắm vất vả gian nan, nói chi đến chuyện tới trường. Có đứa sau buổi học lại mò ốc bắt cua dầm mình trong mưa lạnh để giúp gia đình. Mùa khô còn đỡ chứ phải mùa lũ tràn về, chúng lại tất tả gấp nhiều lần khi phải lội sông, nhịn ăn để kịp đến lớp trong cái lạnh xanh môi tím mặt.

Vậy mà lớp không đứa nào bỏ học giữa chừng. Có lẽ chúng muốn chia sẻ niềm vui với một cô giáo trẻ mới ra trường đang khát khao thực hiện nhiều hoài bão vì đàn em thân yêu. Hai năm Liễu đứng trên bục giảng cứ đến Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11, lũ học trò nhỏ ấy xúm xít vây quanh chúc mừng cô với những bó hoa dân dã nhưng nồng ấm tình người. Liễu nhớ lắm cái lần lũ học trò lấp ló ngoài sân nhà cô. Mười mấy đứa xúm xít, trai có, gái có. Vậy mà không đứa nào dám bước vào nhà.

- Sao mấy em tới mà không vào, còn ở đó?

- Dạ,… dạ… này mấy bạn vào đi… tiếng đứa này hối thúc đứa kia nhưng rồi không ai bước tiếp.

Rất lâu. Thằng Tửng - lớp trưởng - lấm la lấm lét đi vào, tay ôm một bó hoa đủ loại: vạn thọ, cúc, hướng dương… Nó ấp úng mãi mới nói thành lời:

-Nhân ngày của cô, tụi em đến nhà, trước chúc cô vui vẻ, mạnh khỏe, sống lâu, và… Nói đến đó nó hướng mắt về phía đám học trò còn ở ngoài rồi ra hiệu

- Một… hai… ba… Tửng bắt nhịp.

- Mong cô sớm có chồng. Cả lũ đồng thanh thét lên rồi vỗ tay. Liễu lặng người vì quá bất ngờ và xúc động. Chúng nó thơ ngây, thiếu thốn và chân thật đến dường nào.

Vậy mà bất hạnh đã ập tới. Đôi mắt cô bị mờ dần. Chạy chữa khắp nơi nhưng tất cả đều vô vọng. Bác sĩ kết luận Liễu bị viêm màng bồ đào không cứu được đôi mắt, căn bệnh quái ác hiếm hoi kia lại rơi ngay xuống cô, một cô giáo trẻ đang căng đầy nhựa sống. Lúc đầu cô toan kết liễu đời mình nhưng được sự động viên của gia đình nên lại thôi. Cô nghĩ chết là một sự trốn chạy yếu hèn nên xua tan ý nghĩ ấy đi.

Đau đớn nhất là những ngày không còn nhìn thấy ánh sáng cuộc đời, bóng đêm cứ dần ập đến như một ngọn nến đang tàn dần trong màn đêm u tịch. Cô chỉ biết khóc, oán than, trách móc cuộc đời, trách móc sự bất công của tạo hóa. Liễu khép mình trong bóng đêm với bốn bức tường để trốn chạy sự tuyệt vọng không lối thoát. Đến bữa ăn cô không tài nào gắp được thức ăn khiến cả nhà đều khóc.

Bất hạnh chồng lên bất hạnh. Người bạn trai đã từng thề non hẹn biển chuẩn bị tiến đến hôn nhân sau khi biết cô lâm bệnh hiểm nghèo, ban đầu còn lui tới thăm hỏi động viên, nhưng rồi cũng thưa dần và biệt dạng.

Nhói lòng nhất là đến ngày 20-11, Ngày Nhà giáo Việt Nam, Liễu đã không còn được đến trường để nhìn thấy đồng nghiệp, được nhận những bó hoa đồng nội đơn sơ nhưng ấm áp nghĩa tình của lũ học trò nghèo. Cô không còn nước mắt để khóc than oán hờn. Có lẽ nước mắt đã chảy ngược vào lồng ngực, làm ướt đẫm trái tim của cô như một sự nghiệt ngã vô chừng.

- Rồi sao nữa? Cô kể tiếp đi. Tiếng Lâm cắt ngang câu chuyện kể với vẻ sốt ruột.

- Chú cứ từ từ nghe kể. Chuyện còn dài lắm. Mưa còn lớn phải không chú? Con nghe tiếng mưa còn nặng hạt mà. Liễu vẫn từ tốn nhẹ nhàng.

Một hôm nghe trên radio kể chuyện một em nhỏ bị tật gù lưng và mất một phần thân thể nhưng vẫn lạc quan yêu đời làm nhiều việc có ích cho xã hội, Liễu xúc động quá và quyết định chọn cho mình một hướng đi mới lạc quan hơn. Cô đăng ký học chữ bờ - rai, loại chữ dành cho người khiếm thị và đăng ký công tác tại Hội Người mù thành phố. 

Nay cô đã là Thường vụ Thành hội. Hằng ngày với nhiệm vụ phụ trách công tác tuyên giáo, cô lắng nghe tâm tư nguyện vọng của trên bảy trăm người đồng cảnh ngộ để tư vấn động viên, tháo gỡ những ách tắc tạo thêm nghị lực sống cho họ, chủ động đề xuất những giải pháp khả thi dựa vào sự quan tâm giúp đỡ hỗ trợ từ cộng đồng xã hội. Liễu còn đang ấp ủ nguyện vọng dạy Anh văn cho hội viên của mình.

- Con luôn nhớ lời Bác Hồ dạy tuy tàn nhưng không phế, cạnh đó mình phải cùng thông cảm sẻ chia nỗi bất hạnh của những mảnh đời không may mắn, giờ thì con rất lạc quan yêu đời.

Dù rất khó khăn, nhưng việc lo toan sinh hoạt cá nhân, đi lại, kể cả việc tự nấu ăn hằng ngày giờ đây đã quá quen thuộc với Liễu. Hằng đêm cô lại tự mày mò đọc sách báo, nghiên cứu tài liệu với niềm đam mê rất lạ thường. Dù cơ quan cách nhà trên 20 km, nhưng tuần nào Liễu cũng tranh thủ về đoàn tụ với gia đình, kể lại những công việc đã làm được trong niềm hạnh phúc vô biên.

Hôm nay Lâm nhận được một thiếp cưới rất lạ thường. Thiếp báo tin cô lấy chồng. Lấy chồng đúng vào Ngày Nhà giáo Việt Nam 20-11. Hấp tấp dựng xe vào góc sân đầy sình đất sau cơn mưa tầm tã tháng mười một, Lâm đã nhìn thấy Liễu hôm nay rạng rỡ xinh đẹp hơn bao giờ hết, đang nắm tay chồng chậm rãi bước ra với bạn bè.

-Chú đây. Liễu ơi. Lâm sung sướng thốt lên.

- Chú hả? Giọng Liễu ngập ngừng xúc động - con ngóng chú quá trời.

- Đây là chú Lâm, người mà em thường kể cho anh nghe đó. Liễu ôn tồn nói với chồng.

Sau này Lâm mới biết, người thanh niên ấy mỗi tuần từ thành phố cũng về quê thăm nhà. Duyên nợ thế nào mà cả hai đều là hành khách thường xuyên trên những chuyến xe buýt. Từ thông cảm, thán phục rồi chuyển dần sang tình yêu. Nghĩ rất lạ.

Cả hai vợ chồng nắm chặt lấy tay Lâm như muốn sẻ chia niềm hạnh phúc đang đong đầy. Đồng nghiệp xưa của Liễu hôm nay có mặt đầy đủ, ai cũng đôi mắt đỏ hoe vì xúc động, mừng cho cô có được một mái ấm gia đình rất đặc biệt, rất bất ngờ này.

Cô giáo hợp đồng

(BGĐT) - Liên cắp con bé mới đầy năm về với mẹ. Dì Sáu bức xúc: Người ta nói đầy ngoài chợ kìa, chồng bỏ vì có chữ mà không có hạnh. Ỷ học hành bằng cấp rồi coi nhà chồng không ra gì, chửi sắp lượt. Trời ạ, đồn chi đồn ác thế không biết. Biết nói sao giờ, muốn người ta hiểu cũng đồng nghĩa muốn được tha thứ. 

Bìm bìm nở muộn

(BGĐT) - Bố cháu gọi cô lên.Thằng Hoàn lên tiếng gọi. Mùi nghĩ là mình ù tai nên nghe nhầm. Cô tiếp tục đảo thuốc. Tiếng đũa cọ vào thành chảo loạt xoạt. 

Nụ cười hạnh phúc

(BGĐT) - -Chủ nhật này mẹ tao sẽ cho tao xuống phố chơi đấy.
- Hè này, mẹ tao hứa sẽ cho tao về ngoại. Thằng Phan và thằng Xô khoe với nhau niềm vui vì có mẹ. Chúng liếc nhìn Thương bằng cặp mắt đồng cảm:
- Mẹ mày mất rồi. Ba thì đi làm ăn xa. Bà ngoại mày thì già yếu. Tội mày. Phan bảo.

Hạnh phúc giản dị

(BGĐT) - Hảo năm ngoái 21 tuổi. Hớn 22. Ban đầu họ bị anh em trong phân xưởng trêu chọc, do hai cái tên ghép lại thành ra một từ nghe muốn bấm bụng cười. Ấy vậy mà họ nên duyên chồng vợ thật.

Phan Thị Anh Thư