Đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm phát biểu trong phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội, chiều 20/11.

Dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách đặc thù để triển khai Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã được Chính phủ trình Quốc hội tại phiên làm việc ngày 17/11. Theo đó, nội dung chính sách đột phá phát triển giáo dục - đào tạo gồm: Nhóm chính sách về phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân lực giáo dục; Nhóm chính sách về đổi mới cơ chế, chương trình và hệ thống giáo dục; Nhóm chính sách về khoa học, công nghệ và chuyển đổi số trong giáo dục; Nhóm chính sách về hợp tác và hội nhập quốc tế trong giáo dục và đào tạo; Nhóm chính sách về tài chính, đầu tư và ưu đãi nguồn lực cho giáo dục; Nhóm chính sách về tổ chức và quản trị hệ thống giáo dục…

Trong đó, nhóm chính sách về tổ chức và quản trị hệ thống giáo dục nêu rõ: Thể chế hóa phần III Nghị quyết 71 - NQ/TW, quy định điều khoản chuyển tiếp về sắp xếp tổ chức hệ thống giáo dục; áp dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất; chấm dứt hoạt động Hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập (trừ trường có thỏa thuận quốc tế); thực hiện mô hình Bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục, bảo đảm thống nhất lãnh đạo, quản trị và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Chính phủ đề xuất việc xây dựng Nghị quyết thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, không yêu cầu lập Báo cáo đánh giá tác động chi tiết về nguồn lực. Tuy nhiên, để bảo đảm khả thi khi triển khai, Chính phủ dự kiến các điều kiện bảo đảm. Nguồn lực thực hiện được bảo đảm từ ngân sách nhà nước, với tỷ lệ tối thiểu 20% tổng chi ngân sách nhà nước cho giáo dục - đào tạo, ưu tiên tăng chi đầu tư phát triển, cơ cấu lại chi thường xuyên theo hướng hiệu quả, bền vững...

Thảo luận tại hội trường chiều 20/11, nhiều đại biểu Quốc hội đồng tình với dự thảo Nghị quyết về nội dung cơ chế tài chính nhằm tạo nguồn lực tài chính ổn định cho phát triển giáo dục.

Tuy nhiên, cũng có một số đại biểu cho rằng, tỷ lệ 20% ngân sách dành cho giáo dục chưa thật sự đột phá; đề nghị dự thảo phải làm rõ cơ chế tài chính, cơ chế đầu tư và cách sử dụng nguồn lực hiệu quả; Nhà nước không thể chỉ dựa vào ngân sách mà cần huy động xã hội hóa, đa dạng hóa nguồn lực.

Phát biểu làm rõ thêm, đại biểu Trần Văn Lâm (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh) có góc nhìn khác về về vấn đề chính sách đặc thù cho giáo dục - đào tạo, cụ thể là nội dung bảo đảm 20% chi ngân sách cho giáo dục.

Đại biểu hoàn toàn đồng tình về việc phải tăng cường chi cho giáo dục,  bảo đảm tối thiểu 20%, thậm chí cao hơn nếu cần thiết. Tuy nhiên, vấn đề hiện nay không chỉ nằm ở việc bố trí đủ 20%, mà là giải ngân đủ 20%. Đại biểu cho biết thực tế cho thấy ở các tỉnh nghèo, thu ngân sách thấp, phải nhận hỗ trợ từ Trung ương, thì dù bố trí 20% nhưng giá trị tuyệt đối không lớn, trong khi nhu cầu lại rất cao.

Ngược lại, những địa phương có nguồn thu lớn, điều tiết về Trung ương, thì 20% dành cho giáo dục là khoản rất lớn, nhưng lại khó giải ngân do hệ thống cơ sở vật chất đã được đầu tư nhiều năm, nhu cầu đầu tư mới không còn lớn. Có những năm, nhiều địa phương phải xin phép chuyển nguồn từ chi thường xuyên cho giáo dục sang chi đầu tư để sử dụng cho hiệu quả. Như vậy, vấn đề cốt lõi nằm ở cơ chế bố trí và sử dụng nguồn lực tài chính, chứ không phải chỉ là yêu cầu “bố trí đủ 20%”.

Theo đại biểu, nếu giữ nguyên cơ chế tài chính hiện nay thì sẽ không giải quyết được. Địa phương có tiền nhưng không tiêu hết; địa phương thiếu tiền thì nhu cầu lớn nhưng khả năng bố trí lại hạn chế. Để cơ chế chi cho giáo dục đạt hiệu quả thiết thực, đại biểu đề xuất Trung ương điều chỉnh cơ chế tài chính, tăng nguồn lực từ ngân sách Trung ương để hỗ trợ mạnh hơn cho các địa phương nghèo, có thể lên 30%, 40%, thậm chí 50%. Đối với các địa phương đã phát triển, có thể không cần bảo đảm tỷ lệ 20% như hiện nay. Quan trọng nhất là tổng ngân sách quốc gia vẫn phải bảo đảm tối thiểu 20% chi cho giáo dục - đào tạo.

Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Ninh: Nhiều ý kiến thảo luận ở Tổ về chính sách giáo dục, y tế và dự trữ quốc gia

BẮC NINH - Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 17/10 các đại biểu thảo luận ở tổ, cho ý kiến vào Dự án Luật Dự trữ quốc gia (sửa đổi) và 2 dự thảo nghị quyết về chính sách giáo dục và chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Đại biểu Nguyễn Văn Thi: Cần nghiên cứu, đánh giá kỹ hơn về mô hình đại học vùng

BẮC NINH - Tiếp tục chương trình kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, sáng 20/11, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường cho ý kiến vào một số dự án luật, dự thảo nghị quyết thuộc lĩnh vực giáo dục - đào tạo.