Bác Hồ đến thăm các chiến sĩ lực lượng phòng không bảo vệ Thủ đô năm 1966. Ảnh tư liệu.

Hôm đó, khi buổi phát thanh đầu tiên của Đài phát thanh tiếng nói Việt Nam phát đi bản nhạc chúc thọ Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng là lúc các đoàn công tác của Quân chủng PK-KQ hối hả lên đường xuống các đơn vị kiểm tra, đôn đốc chiến đấu. Theo nhận định, ngày hôm đó địch sẽ tổ chức đánh phá lớn vào Hà Nội. Tại Sở chỉ huy, các đồng chí trong Bộ Tư lệnh Quân chủng đều đã có mặt sớm hơn thường lệ, mọi người trong Sở chỉ huy đều có chung khí thế, quyết tâm cao chiến đấu,  lập công dâng Bác.

Từ ngày máy bay địch đánh vào Hà Nội, Bác đã chỉ thị lắp đường dây điện thoại riêng "TA-57" từ Sở chỉ huy Quân chủng PK-KQ đến nơi làm việc của Bác để trực tiếp theo dõi tình hình chiến đấu của Quân chủng. Bác đặt mật danh của máy là số 1. Có lần máy bay địch xuất hiện, đồng chí Tổng trực ban vội vàng gọi đến Bác quên cả mật danh: Máy bay địch vào Hà Nội,  mời Bác xuống hầm ạ! Bác đã phê bình ngay: Chú nào thế, lộ bí mật đấy? Bác là máy số 1 cơ mà. Đoạn thoại này tuy ngắn nhưng cũng là bài học giáo dục sinh động. 

Đồng chí Đại tá Đặng Tính, Chính ủy Quân chủng bước đến chiếc máy điện thoại “TA-57” quay máy và nhấc ống nghe lên chờ đợi. Tất cả các đồng chí trong Sở chỉ huy đều nhìn theo chờ đợi, bỗng mặt đồng chí Đặng Tính hiện lên vẻ xúc động: Thưa Bác, nhân kỷ niệm ngày sinh nhật của Bác, chúng cháu xin kính chúc Bác mạnh khỏe, sống lâu. Cầm máy một lúc, đồng chí Đặng Tính cười rạng rỡ quay sang với mọi người: Bác bảo cám ơn các chú, các chú cứ bắn rơi nhiều máy bay Mỹ là Bác mạnh khỏe, sống lâu. Câu nói của Bác lập tức được nhanh chóng truyền đến các trận địa chiến đấu bắn máy bay Mỹ trong toàn Quân chủng. Sau khi được phổ biến nhiệm vụ chiến đấu trong ngày và quán triệt lời nói của Bác Hồ; các sư đoàn, trung đoàn đều tới tấp điện về Sở chỉ huy Quân chủng báo cáo tình hình sẵn sàng chiến đấu, khí thế của bộ đội thi đua quyết tâm chiến đấu "Một người làm việc bằng hai", bắn rơi nhiều máy bay Mỹ, lập thành tích xuất sắc dâng lên mừng sinh nhật Bác.

Ngày 19-5-1967, một ngày chiến đấu với khí thế mới bắt đầu. Trên bảng thực lực ở Sở chỉ huy Quân chủng PK-KQ lấp lánh những ngọn đèn tín hiệu của tất cả hàng trăm bệ phóng tên lửa và pháo cao xạ; các biên đội máy bay; bộ đội ra đa ở tất cả các khu vực phòng không đều sẵn sàng nhận nhiệm vụ. Riêng khu vực Hà Nội, lực lượng tên lửa có tới mấy chục bệ phóng, còn cao xạ có cả chục trung đoàn.

Đúng theo nhận định, hồi 9 giờ 50 phút, máy bay địch từ hướng Tây Nam và Tây Bắc ập vào đánh Hà Nội. Đồng chí Lê Văn Tri, trực chỉ huy đã phát lệnh báo động cấp một cho toàn Quân chủng và nhắc bộ đội tên lửa phải cố gắng đánh sớm chặn đứng từng cánh quân địch ngay trên đường chúng bay vào. Do tinh thần chủ động đánh địch, quyết tâm chiến đấu cao, lúc 10 giờ 1 phút, các tiểu đoàn tên lửa 61, 64 của trung đoàn 236 đã cùng phóng 4 quả đạn vào một tốp máy bay địch, 1 chiếc A4 trúng đạn đã rơi tại chỗ ở huyện Thanh Oai. Tiếp theo đó 16 chiếc máy bay địch gồm F4 và F8 vào đánh khu kho Văn Điển, ngay lập tức đã bị các đơn vị của trung đoàn 267 bắn rơi 1 chiếc F8. 

Hòa trong chiến công chung, từ bên kia sông Hồng, hai trung đoàn tên lửa 257, 274 làm nhiệm vụ án ngữ phía Bắc và Tây Bắc Hà Nội cũng đã liên tiếp phóng đạn vào các tốp máy bay Mỹ từ phía Tam Đảo xuống, bắn rơi liền 3 chiếc làm cho chúng tán loạn cả đội hình. Như vậy, ngay trong buổi sáng ngày 19-5, quân và dân Hà Nội bắn giỏi, đánh hay bắn rơi 5 máy bay Mỹ.

Buổi chiều máy bay của hải quân Mỹ lại tập trung đánh phá Nhà máy điện Yên Phụ. Trên vùng trời Hồ Tây, máy bay địch lồng lộn, quần đảo tìm cách dội bom vào nhà máy điện. Các đơn vị của đoàn H67 đã phối hợp chặt chẽ, đánh tan nhiều đợt công kích của địch vào nhà máy làm cho các tốp F8 phải lượn vòng ra xa. Bất chợt một chiếc A3J rà thấp theo trục sông Hồng dùng thủ đoạn đánh lén, định giở trò "cắn trộm", lập tức bị lưới lửa ta bủa vây và đã bị trúng đạn, bốc cháy đâm đầu rơi xuống phố Lê Trực. Khoảng nửa tiếng đồng hồ sau có tin chính thức báo về Sở chỉ huy Quân chủng là hai giặc lái đã bị bắt sống. Một tên rơi xuống nóc chuồng gà ở số nhà 71 và tên còn lại rơi xuống ngõ 124 ở cùng phố Thụy Khê.

Như vậy, chỉ riêng trong ngày 19-5-1967, các đơn vị thuộc Quân chủng PK-KQ cùng với quân và dân Hà Nội đã lập công xuất sắc, bắn rơi 6 máy bay Mỹ dâng lên mừng kỷ niệm 77 năm ngày sinh nhật Bác. Chiến công này làm Bác rất vui.

Hà Nội còn tiếp diễn các trận đánh máy bay Mỹ cho đến ngày 22-5 và Thủ đô đã ghi vào lịch sử một con số đáng tự hào: Tháng 5-1967 đã bắn rơi 35 máy bay Mỹ, diệt và bắt sống hàng chục tên giặc lái, bảo vệ được các cụm mục tiêu giao thông, công nghiệp, điện. TP Hà Nội đã vinh dự, tự hào được đón nhận Huân chương Độc lập hạng Nhất do Bác Hồ ký tặng.

Thái Hòa