Bắc Ninh
Gia đình trí thức 3 đời gắn bó với ngành Thủy lợi
BẮC NINH - Kỷ niệm 80 năm thành lập ngành Thuỷ lợi Việt Nam 28/8 (1945 - 2025), lần đầu tiên Trường Đại học Thuỷ lợi (Hà Nội) tổ chức vinh danh những “Gia đình Thủy lợi” nhằm ghi nhận và tri ân đóng góp lớn lao của các gia đình có nhiều thế hệ cùng theo học, trưởng thành và gắn bó với ngành. Trong số đó có gia đình trí thức tiêu biểu của Phó Giáo sư, Tiến sĩ Dương Văn Tiển, quê xã Tam Giang, tỉnh Bắc Ninh.
Tiến sĩ về làng
Ở làng Yên Tân (xã Tam Giang), người dân vẫn thương mến gọi nhà khoa học - Phó Giáo sư, Tiến sĩ Dương Văn Tiển, nguyên Trưởng khoa Sau đại học, Trường Đại học Thuỷ lợi là "Tiến sĩ về làng". Cả đời công tác gắn bó với Thủ đô nhưng khi chuyển khẩu về làng, ông thành người quê thực thụ, rất hoà đồng với xóm làng, họ mạc.
 |
|
Đại gia đình Phó Giáo sư, Tiến sĩ Dương Văn Tiển - Kiều Thị Then tại Trường Đại học Thuỷ Lợi (Hà Nội) ngày 28/8/2025. |
Tiến sĩ Tiển sinh năm 1946 trong một gia đình truyền thống Nho học tại làng Yên Tân. Ngay cái tên cũng là sự sắp đặt đầy ẩn ý của ông nội là cụ đồ Triện với người cháu đích tôn. Ý sâu xa của cụ là mong cháu sau này giàu nghị lực, có khát vọng và làm vẻ vang dòng họ Dương.
Cụ thân sinh ra ông Dương Văn Tiển là người thức thời. Học hết tiểu học ở quê, cậu bé Tiển được cha đưa ra Hà Nội học trường cấp 2 Mạc Đĩnh Chi rồi cấp 3 là trường Bưởi (nay là Trường Trung học phổ thông Chuyên Chu Văn An). Tại trường Bưởi, Dương Văn Tiển sớm thể hiện năng lực vượt trội nên được trường chọn vào lớp chuyên Toán để bồi dưỡng thành hạt giống tham gia các cuộc thi học sinh giỏi toàn miền Bắc. Thời ấy không phải thi đại học nên sau khi tốt nghiệp cấp 3, cậu được cử đi học tại Trường Đại học Thuỷ lợi.
Ông Tiển nhớ lại: “Nhận giấy báo nhập học năm 1967, tôi rất vui và yêu luôn nghề thuỷ lợi. Tôi từng chứng kiến 2 trận lụt lịch sử làm vỡ đê Mai Lâm năm 1957 và sau là vỡ đê Cống Thôn nước ngập đến mái nhà. Quê tôi ngày ấy nhà nào cũng sẵn thuyền nan phòng lụt, nếu đi học thuỷ lợi có thể giúp bà con đỡ khổ trong mùa lũ, rồi “dẫn thuỷ nhập điền” mùa khô hạn thì hạnh phúc nào bằng”.
Ấp ủ khát vọng lớn, những năm học đại học, chàng sinh viên Dương Văn Tiển luôn thể hiện là nhân tố nổi bật, cây sáng kiến khoa học tiêu biểu trong trường. Tốt nghiệp năm 1972, anh được nhà trường giữ lại làm giảng viên, rồi Phó Trưởng bộ môn Thuỷ văn công trình.
Năm 1984, thầy Tiển được cử đi làm nghiên cứu sinh tại Tiệp Khắc (nay là Cộng hoà Séc) và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ về thuỷ văn công trình năm 1989. Thời kỳ này, ở Việt Nam khởi tạo nhiều công trình thuỷ lợi quan trọng, ảnh hưởng lớn đến quốc kế dân sinh. Tiến sĩ Tiển đã cùng đồng nghiệp cho ra đời nhiều công trình khoa học quan trọng, đóng góp đáng kể cho ngành Thuỷ lợi nước nhà.
Từ năm 1990 đến năm 2006, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, giảng viên cao cấp Dương Văn Tiển làm Phó Trưởng khoa rồi Trưởng Khoa Sau đại học, Trường Đại học Thuỷ lợi. Tháng 4/2006, ông thôi nhiệm vụ quản lý, nhưng với năng lực và uy tín của mình, ông vẫn được nhiều trường đại học, viện nghiên cứu mời cộng tác. Năm 2016 khi bước vào tuổi 70, ông mới thực sự nghỉ ngơi và chuyển khẩu về quê nhà Yên Tân.
Nếp nhà một “Gia đình Thuỷ lợi”
Ở xã Tam Giang, người dân rất ngưỡng mộ nếp nhà của gia đình trí thức tiêu biểu Dương Văn Tiển - Kiều Thị Then. Nếu như ông Tiển là nhà khoa học uy tín thì bà Then là điển hình của người phụ nữ nông thôn Việt Nam với tấm lòng nhân hậu, đức hy sinh.
Năm 1975, cô giáo làng Kiều Thị Then nên duyên chồng vợ với giảng viên đại học Dương Văn Tiển. Tuy nhiên, do hoàn cảnh gia đình, chị Then ở quê công tác và chăm sóc bố mẹ hai bên để chồng yên tâm công tác. Bao năm đằng đẵng xa chồng, cô giáo Then vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo viên, rồi hiệu trưởng trường làng; làm tròn bổn phận người con với cha mẹ già hai bên; nuôi dạy 3 con chăm ngoan, học giỏi… Nhà nghiên cứu văn hoá Nghiêm Đình Thường, nguyên Phó Chủ tịch Hội Khuyến học huyện Yên Phong (cũ) nhận xét: Nhà giáo Kiều Thị Then xứng đáng là hình ảnh tiêu biểu của người phụ nữ vùng quê Kinh Bắc dịu dàng, tế nhị, là mẫu hình người phụ nữ Việt Nam thời đại mới, truyền cảm hứng cho nhiều phụ nữ, nhiều gia đình học tập làm theo…
Năm 2016, khi ông Tiển quyết định chuyển khẩu từ Hà Nội về Yên Tân, hai mái đầu bạc mới thực sự được ở bên nhau. Về Yên Tân, trên phần đất tổ tiên rộng 1.200 m2, vợ chồng ông xây dựng khu nhà vườn rộng rãi đặt tên là Tĩnh Gia Viên, ngụ ý ngoài đời dù hối hả, xô bồ đến đâu thì gia đình vẫn là tổ ấm thân thương chan chứa nghĩa tình. Tiến sĩ Tiển luôn hoà đồng với xóm làng họ mạc, lại yêu thơ nên ngày thường Tĩnh Gia Viên luôn tấp nập bạn hữu gần xa. Còn dịp cuối tuần, đây là nơi sum họp, sinh hoạt và thư giãn của đại gia đình.
Như lẽ tự nhiên, “Gia đình Thuỷ lợi” của ông Tiển - bà Then được người dân ở quê và đồng nghiệp yêu quý, trân trọng bởi những đóng góp cho Trường Đại học Thủy lợi cũng như ngành nông nghiệp Việt Nam. Hai con trai của ông bà là Dương Đức Tiến sinh năm 1977 và Dương Đức Toàn sinh năm 1981 đều là cựu sinh viên Đại học Thuỷ lợi, hiện là Phó Giáo sư, Tiến sĩ, giảng viên nhà trường; con dâu trưởng cũng là cựu sinh viên, giảng viên của trường. Ngoài ra, ông bà còn có 2 người cháu đang là những sinh viên ưu tú của Đại học Thuỷ lợi; riêng cô con gái duy nhất sinh năm 1979 thì gắn với nghiệp nhà binh, hiện mang quân hàm Thượng tá.
Trong khuôn viên Tĩnh Gia Viên mướt xanh và êm đềm, bên dòng sông Cà Lồ hòa với sông Cầu tạo thành ngã ba Xà huyền thoại, “Gia đình Thuỷ lợi” ấy vẫn giữ được nếp nhà giản dị mà vô cùng chuẩn mực. Ông thích làm thơ, in sách ký tặng bạn bè và học trò cũ; bà trông cháu và tham gia công tác khuyến học. Những thành tích đạt được không phải để phô trương, mà chính là những "chiếc đinh" bền chặt đóng vào khung cửa thời gian, giữ cho ngôi nhà ấy vững bền trước mọi sóng gió cuộc đời.
Ý kiến bạn đọc (0)