Bắc Ninh
Khơi nguồn đam mê quan họ
Đam mê câu hát cổ xưa
Như thường lệ, vào thứ Bảy và Chủ nhật hằng tuần, ông Nguyễn Văn Kha và bà Nguyễn Thị Thủy, Ban Chủ nhiệm CLB quan họ xã Minh Đức lại đến các thôn trong xã hướng dẫn học hát quan họ miễn phí. Ông bà đều biết hát quan họ từ lúc 7-8 tuổi, lớn lên từng đi giao lưu, biểu diễn ở nhiều nơi trong và ngoài tỉnh. Hiện hai người được coi là những “cây đa, cây đề” về hát quan họ lề lối của xã.
 |
|
CLB quan họ Trường Tiểu học xã Minh Đức tập luyện dưới sự hướng dẫn của Ban Chủ nhiệm CLB quan họ xã. |
Chúng tôi có mặt tại thôn Cầu đúng lúc các thành viên trong CLB quan họ của thôn đang sinh hoạt. Bà Thân Thị Hồ, Chủ nhiệm CLB phấn khởi chia sẻ: CLB quan họ thôn thành lập năm 2015 ban đầu chỉ có gần 10 người tham gia (chủ yếu là người cao tuổi), đến nay đã thu hút hơn 30 hội viên, gồm cả trung niên, thanh niên, học sinh tiểu học và THCS. Đặc biệt, gia đình bà có 4 người, gồm vợ chồng bà, cháu nội, ngoại cùng sinh hoạt trong CLB.
Các thành viên tự bỏ tiền mua sắm quần áo, nón quai thao “Ban đầu mọi người chưa nắm được kỹ thuật nên việc lấy hơi, nhấn nhả, luyến láy ca từ rất khó, nhất là những bài lời cổ, cứ thế dần dần tiến bộ hơn. Có những hôm mưa, rét nhưng mọi người vẫn nhiệt tình đến nhà văn hóa để học”- bà Hồ nói.
Được biết, dù không phải là xã có làng quan họ cổ nhưng vài năm gần đây, phong trào truyền dạy, ca hát dân ca quan họ ở Minh Đức phát triển rất mạnh. 11/11 thôn của xã có CLB quan họ. Riêng CLB quan họ xã có 42 thành viên, họ là những hạt nhân văn nghệ ở các thôn, được Ban Chủ nhiệm CLB truyền dạy lề lối hát khá bài bản, thường xuyên giao lưu ở các địa phương. Đây cũng là xã đầu tiên của huyện thành lập được CLB hát quan họ trong trường học thu hút 48 học sinh tiểu học tham gia.
Em Nguyễn Ngọc Phan Anh, lớp 3, Trường Tiểu học Minh Đức được bà và mẹ dạy hát quan họ từ lúc 4 tuổi, đi biểu diễn ở nhiều hội thi. Năm 2017, Phan Anh đã giành giải đặc biệt Liên hoan hát quan họ tỉnh Bắc Giang, tổ chức tại chùa Bổ Đà. Giờ đây, em có thể hát hàng chục bài quan họ lời cổ với kỹ thuật khó, như: Nam nhi, Lên núi Ba Vì, Lý cây đa, Con ếch...
Gìn giữ di sản
Kể từ khi dân ca quan họ được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (năm 2009), phong trào truyền dạy quan họ ở huyện Việt Yên có nhiều bước khởi sắc, trong đó phải kể đến mô hình “Trại hè Bagico” do Công ty cổ phần Bagico cùng Huyện đoàn và Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Việt Yên sáng lập, đồng hành.
|
Kể từ khi dân ca quan họ được UNESCO vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (năm 2009), phong trào truyền dạy quan họ ở huyện Việt Yên có nhiều bước khởi sắc, trong đó phải kể đến mô hình “Trại hè Bagico” do Công ty cổ phần Bagico cùng Huyện đoàn và Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Việt Yên sáng lập, đồng hành. |
Qua hơn 10 năm tổ chức đã có hơn 2 nghìn thiếu nhi huyện Việt Yên cùng các huyện lân cận được truyền dạy quan họ miễn phí. Trên cơ sở đó, vài năm gần đây, toàn huyện đã thành lập được 74 CLB quan họ ở 17 xã, thị trấn. Những xã có phong trào phát triển mạnh như: Minh Đức, Quang Châu, Vân Hà, Tiên Sơn, Vân Trung…
Hầu hết những người tham gia truyền dạy hiểu về kỹ thuật hát quan họ, là những nghệ nhân hoặc giáo viên dạy thanh nhạc ở các trường, cơ sở đào tạo được Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện giới thiệu về truyền dạy miễn phí. Nhiều làng quan họ cổ có tới 3 thế hệ tham gia sinh hoạt, không ít nghệ nhân thuộc tới hàng trăm bài hát.
Ở CLB quan họ Măng Non thôn Hạ Lát, xã Tiên Sơn do bà Dương Thị Nhã làm chủ nhiệm với hơn 30 thành viên. 2 năm qua, cứ vào thứ Bảy, Chủ nhật hằng tuần và những ngày nghỉ hè, các em học sinh lại đến nhà bà học hát miễn phí.
Được biết, xã Tiên Sơn có 3 làng quan họ cổ gồm Hạ Lát, Thượng Lát, Thần Chúc, mỗi CLB có từ 20-35 thành viên, hoạt động thường xuyên, hiệu quả. Ông Dương Mai Hoàng, Chủ tịch UBND xã Tiên Sơn cho biết, xã thường xuyên phối hợp với nhà trường tổ chức các buổi giao lưu văn hóa, văn nghệ; tuyên truyền các gia đình có ông bà, bố, mẹ biết hát quan họ truyền dạy cho con, em trong gia đình để tạo sức lan tỏa.
Dù đã được quan tâm song kinh phí hỗ trợ cho các CLB quan họ ở cơ sở trên địa bàn huyện còn hạn hẹp; phần lớn các thành viên tự bỏ tiền đầu tư trang phục như mua quần áo, nón, ô... Hệ thống thiết bị âm thanh phục vụ sinh hoạt còn hạn chế, không gian trình diễn quan họ chưa nhiều.
Ông Nguyễn Văn Thư, Phó Giám đốc Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao huyện Việt Yên cho biết, đơn vị đang dự kiến xây dựng và trình UBND huyện đề án truyền dạy quan họ trong trường học, trong đó sẽ tham mưu có cơ chế, chính sách hỗ trợ kinh phí đối với hoạt động của các CLB; khôi phục không gian văn hóa quan họ truyền thống…
Mặt khác, sẽ tăng cường phối hợp với UBND các xã, thị trấn thành lập nhiều CLB ở thôn; thường xuyên giao lưu, tổ chức các hội diễn để lan tỏa tình yêu quan họ, góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị di sản.
Công Doanh
Ý kiến bạn đọc (0)