Đổi thay ở làng nghề

Những ngày cuối thu, làng Mẫn Xá (xã Văn Môn) - “thủ phủ nhôm” một thời nay đã đổi thay rõ rệt. Dọc các tuyến đường, thay vì khói bụi và dòng nước đen sẫm là những hàng cây xanh, bầu không khí trong lành. Không còn tiếng lò đúc ầm ầm suốt ngày đêm, cuộc sống người dân trở nên thanh bình hơn. Lãnh đạo UBND xã cho biết, toàn xã đã tháo dỡ 382 lò cô đúc, 327 cột khói tại 207 cơ sở, hộ sản xuất; 100% cơ sở trong khu dân cư đã dừng hoạt động, chuyển sang cụm công nghiệp hoặc nghề ít ô nhiễm hơn. Đồng thời, UBND các cấp đã ban hành quyết định xử phạt hành chính đối với 100 cơ sở (11 tổ chức, 89 cá nhân) với tổng số tiền sử phạt hơn 38 tỷ đồng; buộc phá dỡ công trình, phần công trình xây dựng vi phạm đối với 95 cơ sở trên địa bàn. “Giờ mở cửa ra là thấy trời trong, ai cũng thấy nhẹ nhõm”, người dân phấn khởi chia sẻ và ý thức rõ rằng, giữ môi trường là giữ sức khỏe và tương lai của chính con cháu mình.

Nhiều xưởng sản xuất đồng ở làng nghề Đại Bái đã ngừng hoạt động.

Tại làng nghề Đại Bái, tiếng búa gõ đồng từng vang khắp thôn xóm nay đã lắng lại. Trong đợt cao điểm xử lý hồi tháng 3 vừa qua, toàn bộ 217 cơ sở sản xuất đồng tại địa phương có xả thải, phát sinh nước thải sản xuất, chất thải rắn, vi phạm quy định, gây ô nhiễm bị yêu cầu tháo dỡ lò nung, ống khói, dừng hoạt động. Một số hộ chuyển sang nghề gò thủ công, ít phát thải; một số khác đang lắp đặt lò đốt có công nghệ lọc khí thải mới, chờ thẩm định để sản xuất trở lại.

Từ năm 2022 đến 2024, Bắc Ninh đã đầu tư hơn 2.550 tỷ đồng cho bảo vệ môi trường, tập trung vào xử lý nước thải, cải tạo hạ tầng, xây dựng bãi rác tập trung, nâng cao năng lực giám sát cơ sở. Đến nay, toàn tỉnh không còn làng nghề ô nhiễm nghiêm trọng; hầu hết khu vực sản xuất cũ được hoàn nguyên, trả lại môi trường trong lành cho người dân.

Hiện 18/22 làng nghề đã có phương án bảo vệ môi trường được phê duyệt, 4/22 làng nghề có hệ thống xử lý nước thải tập trung; 100% địa phương thành lập tổ, đội thu gom rác thải đến điểm tập kết. Nhiều hộ dân đầu tư hầm biogas, bể lọc sơ bộ, góp phần giảm thiểu ô nhiễm. Bắc Ninh cũng đã hoàn thiện hồ sơ đưa 30/31 cơ sở ra khỏi danh sách gây ô nhiễm nghiêm trọng; ba năm qua, không phát sinh thêm cơ sở vi phạm mới.

Bức tranh làng quê hôm nay đã khác xưa: Mương nước trong vắt, đường làng sạch sẽ, trẻ nhỏ vui chơi, người già thong thả tập thể dục giữa bầu không khí mát lành.

Không để “lửa cũ” bùng phát

Dù kết quả đạt được rất đáng khích lệ, song Bắc Ninh xác định bảo vệ môi trường là nhiệm vụ lâu dài, không thể chủ quan. Cuối tháng 9, tại xã Yên Phong, lực lượng chức năng và địa phương phát hiện nhóm đối tượng có hành vi cô đúc nhôm trái phép trên đất ruộng, thu giữ 3 lò đúc (2 đang hoạt động) cùng nhiều khay sỉ và 27 thỏi nhôm thành phẩm. Tất cả bị yêu cầu tháo dỡ, các đối tượng bị xử lý theo quy định.

Trước diễn biến này, với quan điểm kiên quyết xử lý triệt để vi phạm, giữ bằng được thành quả đã đạt được, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp với Công an tỉnh, các sở, ngành và chính quyền địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát các khu vực có nguy cơ tái ô nhiễm, nhất là các cơ sở có dấu hiệu di chuyển cơ sở từ Văn Môn, Đại Bái sang địa bàn khác. Các vi phạm sẽ bị xử lý ở mức cao nhất, nếu đủ căn cứ sẽ chuyển cơ quan điều tra để khởi tố hình sự. Các địa phương phải kiểm điểm tập thể, cá nhân buông lỏng quản lý; báo cáo định kỳ với UBND tỉnh.

Bên cạnh đó, tỉnh yêu cầu duy trì mô hình giám sát cộng đồng, khuyến khích người dân phản ánh, tố giác hành vi gây ô nhiễm; đồng thời thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư công nghệ sạch, sản xuất tuần hoàn, tái sử dụng phế liệu để giảm phát thải.

Ông Nguyễn Đức Khôi, Trưởng thôn Đại Bái cho biết: “Trong quá trình chờ phương án quy hoạch, định hướng phát triển làng nghề tiếp theo, địa phương duy trì công tác tuyên truyền, vận động người dân tuân thủ quy định về bảo vệ môi trường; thường xuyên kiểm tra, không để tái diễn cơ sở hoạt động trái phép”.

Trong 9 tháng đầu năm 2025, kinh tế Bắc Ninh tăng 10,12% so với cùng kỳ, xếp thứ 6/34 tỉnh, thành phố cả nước. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh xác định tăng trưởng chỉ bền vững khi đi đôi với bảo vệ môi trường. Chủ tịch UBND tỉnh Vương Quốc Tuấn nhiều lần nhấn mạnh: “Bắc Ninh không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế”. Mọi dự án, cơ sở sản xuất phải đáp ứng tiêu chí xanh - sạch - an toàn; nếu vi phạm sẽ bị đình chỉ hoạt động.

Quan điểm xuyên suốt ấy đang tạo chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị. Các địa phương không chỉ tập trung xử lý ô nhiễm mà còn hướng tới phát triển kinh tế tuần hoàn, gắn sản xuất với du lịch làng nghề và dịch vụ thương mại - giữ gìn môi trường sống trong lành cho hôm nay và mai sau.

Hành động sớm để ngăn ô nhiễm

 

Tăng cường quản lý và kiểm soát chặt chẽ nguồn thải, nguồn gây ô nhiễm môi trường

BẮC NINH -  Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đào Quang Khải vừa ký, ban hành Kế hoạch số 59/KH-UBND triển khai thực hiện Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 của Chính phủ về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường.

Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị các địa phương tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ sở gây ô nhiễm môi trường

BẮC NINH - Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Bắc Ninh vừa có văn bản số 1837/SNNMT-QLMT đề nghị các sở, cơ quan, đơn vị và UBND các xã, phường trong tỉnh tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ sở gây ô nhiễm môi trường.